Özellikle spor branşlarında fiziksel güç kadar zihinsel farkındalık, direnç ve beceriler de önemlidir. Çünkü sporda rekabet baskısı ve odaklanma eksikliği sık karşılaşılan durumlardır ve kişinin performansını büyük ölçüde etkiler. Zihinsel antrenman ise negatif durumları ve sizi başarılı olmaktan alıkoyan zihinsel blokajları kırmaya yardımcı olur. Unutulmaması gereken spor ve performansın fiziksel, taktik, teknik ve zihinsel olmak üzere 4 unsurdan oluştuğudur. Dört elementin tamamı eğitilebilirdir. Zihinsel antrenman da sporun ve performansın zihinsel unsurunu optimize etmek için çalışılır. Peki zihinsel antrenman nedir ve bir sporcu olarak performansınızı geliştirmek için bundan nasıl yararlanabilirsiniz?
Zihinsel Antrenman Nedir?
Zihinsel antrenman, futbol, tenis, basketbol veya atletizm gibi alanlarda performansı artırmak amacıyla psikolojik becerilerin sistematik olarak öğrenilmesi ve uygulanmasıdır. İstenen davranışı pekiştiren veya istenmeyen davranışı zayıflatan tekniklerin edinilmesini içerir. Gerginliklerle başa çıkmak, konsantrasyonu sürdürmek, duyguları yönlendirmek ve düşünceleri kontrol etmek gibi temel beceriler edinmenizi sağlar. Zihinsel antrenman sporcuların daha iyi spor performansı elde etmek için zihinsel engelleri aşmalarına yardımcı olan egzersizler olsa da daha güçlü bir zihin için herkesin yapabileceği uygulamalardır. Tıpkı fiziğiniz üzerinde çalışmak için spor salonuna gittiğiniz gibi zihinsel olarak daha güçlü olmak için zihinsel becerileriniz üzerinde de çalışabilirsiniz.
Mental antrenman olarak da bilinen zihinsel eğitim, spor performansını geliştirmek amacıyla zihinsel becerilerin öğrenilmesini amaçlayan tüm faaliyetlerin ortak adıdır. Günlük yaşamda buna ‘psikolojik hazırlık’, ‘zihinsel hazırlık’, ‘zihinsel rehberlik’ veya ‘zihinsel koçluk’ da denir. Sporcular sıklıkla fiziksel antrenman, hız antrenmanı, kuvvet antrenmanı, teknik antrenman veya taktik antrenman yapar. Ancak, kişisel rekorunuzu kırmak için hazırlanmanız gereken konulardan biri de zihinsel antrenmandır. Zihinsel antrenman çeşitleri farklı tekniklerden oluşabilir. Uygulamada kullanabileceğiniz zihinsel antrenman teknikleri şunlardır:
- Hedef belirleme,
- Kendi kendine konuşma,
- Zihinsel görüntüler / Görselleştirme,
- Gevşeme,
- Baskı ile başa çıkma,
- Düşünce kontrolü,
- Odaklanmayı geliştirme,
- Motivasyonu geliştirme,
Zihinsel Antrenman Nasıl Yapılır?
Performansınızı bir sonraki seviyeye taşımak istediğinizde, rakiplerinizle başa çıkmakta zorlandığınızda, yeni bir sezona hazır hissetmediğinizde ya da başarısız olma korkusu yaşadığınızda zihinsel antrenmandan yararlanabilirsiniz. Özellikle spor psikologları tarafından verilen bu eğitimler, sorunun ana nedenine odaklanır ve sizi bu sorunu çözmeniz için cesaretlendirir. Ancak herhangi bir sorun olmadığında da bu duygusal çöküntüler yaşanabilir.
Konuşmalar ve pratik alıştırmalar çerçevesinde yapılan zihinsel antrenman hedef belirleme, gerilimle başa çıkma, düşüncelerle başa çıkma, görselleştirme, dikkat ve konsantrasyon gibi temel becerilerinize odaklanır. Bu beceriler, Kabul ve Kararlılık Eğitimi (ACT) yöntemiyle öğrenilir ve hedef psikolojik esneklik kazanmaktır. Sporda zihinsel antrenman son derece önemli olduğu için kendi kendinizi eğitmeniz de mümkündür. Mental antrenman uygulamalarında yararlanabileceğiniz ipuçları ise şunlardır:
- Nefes almak: Yoga, meditasyon gibi çeşitli uygulamalar nefese odaklanır. Bunun sebebi ise bilinçli nefes almanın, zihni boşaltmaya yardımcı olmasıdır. Bu nedenle dikkatinizin dağıldığını fark ettiğiniz anda nefes egzersizlerine dönmeniz farkındalık oluşturmanıza ve dikkatinizi dağıtan düşüncelerden arınmanıza yardımcı olur.
- Görselleştirme: Hangi görevi yerine getirmeniz gerektiğini önceden kafanızda candırmanız, gerginliğinizi azaltabilir. Bunun için sahadaki belirli bir hareketi zihninizde görselleştirebilir, başardığınız ânı hissederek canlandırabilirsiniz.
- Kendi kendine konuşma: Pozitif kendi kendine konuşma, reaktif olmaktan çok proaktif olmak içindir. Ayrıca, üzerinde kontrol sahibi olduğunuz şeylere daha fazla odaklanmanızı sağlar.
- Göreve odaklanma: Oyunun genelinden daha çok belirli göreve odaklanmak başarmanız ve zihninizi rahatlatmanız için oldukça önemlidir. Örneğin basketbol karşılaşmasında maçın sonuna değil kendi görevinize, sayıya, savunmaya odaklanabilirsiniz.
Hangi Sporlar Zihinsel Antrenmana Daha Uygundur?
Zihinsel antrenman, performans sergilemek zorunda olan herkes için uygulanabilir tekniklerden oluşur. Mental antrenman ya da performanstan bahsedildiğinde genellikle akla sporcular gelir. Ancak aynı zamanda işte, okulda veya bir hobi konusunda da performans sergileyebilirsiniz. Bu nedenle zihinsel eğitim bireysel oyuncular, takımlar, koçlar ve herkes için idealdir. Zihinsel antrenman uygulamaları ise oldukça pratiktir. Bu antrenmanları uzman koçlarla birlikte yapabileceğiniz gibi kendi başınıza da yapabilmeniz mümkündür. Çünkü önemli olan arınmış ve hedefe odaklı bir zihindir. Bununla birlikte zihinsel eğitim seviyeye veya yaşa bağlı değildir. Amatörden en iyi sporcuya, gençten yaşlıya kadar mental koçlarla iletişime geçebilir, zihinsel antrenman tekniklerinden yararlanarak kendinizi hem fiziksel hem de zihinsel olarak her şeye hazırlıklı hale getirebilirsiniz. Fiziksel olarak hazır hissetmek için iyi ekipmanla antrenman yapmanız önemlidir. Örneğin iyi bir basketbol ayakkabısı, daha iyi sıçramanızı sağlar. Ancak zihinsel açıdan iyi hissetmek için beyninizi meşgul eden düşüncelerden kurtulmanız gerekir.
Rakiplere karşı yarışan ya da kendi skorunuzu kırmak için çabalayan bir sporcu olmanız fark etmeksizin sizin de zihinsel kırılmalarınız olabilir ve başarısızlık korkusu yaşayabilirsiniz. Bu gibi durumlarda zihinsel antrenmanlarla ne kadar güçlü olduğunuza odaklanmanız sizi başarıya bir adım daha yaklaştırır. Zihinsel antrenman için ise koç ya da danışmanlardan yardım alabilir, futbol ayakkabı modelleri ya da tenis raketi gibi diğer tüm fiziksel ihtiyaçlarınızı Barcin.com avantajları sayesinde giderebilirsiniz.