Dünya Kupası denince takımlar, oyuncular, stadyumlar ve taraftarlar ile birlikte turnuvanın resmi topu da merak konusu oluyor. İlk turnuvadan itibaren kullanılan toplar her zaman gündem oluşturuyor ve ilerleyen yıllarda top için de sponsorluk anlaşması yapılmasıyla tartışmalar teknoloji odaklı bir boyut kazanıyor.
İlk Kupalara Damga Vuran Deri Toplar
İlk kupa olarak Jules Rimet adıyla oynanan Uruguay 1930 Dünya Kupası’nda belgesellerden ve eski futbolculardan namını sık duyduğumuz deri top kullanılıyor ancak turnuvanın bir resmi topu olmadığı için finalistlerden Arjantin de Uruguay da kendi deri toplarını kullanmak istiyor. ilk yarı Arjantin’in topuyla oynanıyor ve “Tangocular” avantajı kullanıp devreyi 2-1 önde kapatıyor. Kendi topuyla toparlanan Uruguay ise ikinci yarıda 3 gol bularak maçı 4-2 kazanıyor ve ilk kupada şampiyon oluyor. Dünya Kupası, futbol sahnesine çıkarken kullanılan toplar olan Tiento(Arjantin) ve T-Model(Uruguay) ile gündem olmayı başarıyor.
1934’e gelindiğinde İtalyanların Federe 102 ismini verdikleri top kullanılıyor. Avrupa’daki ilk Dünya Kupası olma özelliğini taşıyan kupanın topu Federe 102 tüm maçlarda kullanılıyor ve İtalya, kendi oyununa göre ürettiği bu topla şampiyonluğa ulaşıyor. 1938’deki kupanın resmi topu Allen, tıpkı 1934’teki gibi her maçta kullanılıyor ve bu tarihten sonra kupaların kendilerine has resmi topları olması gerektiği yazılı bir kurala dönüşmese de kabul ediliyor. Deriden imal edilen Allen ile İtalya, tarihinin ikinci kupasını kazanıyor ve henüz 3. turnuvanın ardından Dünya Kupası’nı birden fazla kazanan ilk takım olmayı başarıyor.
1942 ve 1946 yıllarında 2. Dünya Savaşı nedeniyle hayata olduğu gibi kupalara da ara veriliyor ve 1950’de ilk açık renkli top olan Duplo T sahneye çıkıyor. Brezilya’da düzenlenen kupada ev sahibini yenen Uruguay, İtalya gibi 2. şampiyonluğunu kazanıyor. 1954’te İsviçre’deki kupada ise “Swiss World Champion” sahne alıyor ve topun rengi sarıya dönüyor. Tarihteki ilk 18 parçalı topla oynanan kupanın şampiyonu ise Batı Almanya oluyor. İsveç 1958 Dünya Kupası’nda kullanılan sarı top “Top Star” ile Brezilya ilk şampiyonluğuna ulaşırken 1962’de ev sahibi Şili’de üretilen tartışmalı top, Avrupa ülkelerinin prostestosuna sahne olsa da Brezilya bir şampiyonluk daha alıyor. Günümüzde karlı havada görmeye alıştığımız ve Slazenger tarafından üretilen Challenge 4-star, İngiltere Federasyonu tarafından Londra’daki Soho meydanında yapılan seçimle belirleniyor ve İngiltere, 1966’da kendi evinde tarihinin ilk ve tek Dünya Kupası şampiyonluğunu elde ediyor.
Dünya Kupası Toplarında Devrim: 1970 ve Sonrası
Ve 1970… Dünya Kupası topları, tarihi bir kararla artık bir resmi sponsor tarafından üretilmeye başlanıyor ve o günden bu yana Adidas’ın ürettiği toplar Dünya Kupası maçlarında kullanılıyor. Efsane model Telstar, 1970 Dünya Kupası’nın en çok konuşulan konularından biri oluyor. Tarihin 32 panelli ilk Dünya Kupası topu olan Telstar, beyaz ve kahverengi olarak iki renk olmak üzere Pakistan’da üretiliyor. Resmi top sponsoru ile düzenlenen ilk kupa ise Meksika’da düzenleniyor ve kupa Amerika kıtasının güneyine, Brezilya’ya gidiyor.
1974’te Batı Almanya’daki kupada Adidas, aynı zamanda ev sahibi ülkenin firması olarak Telstar Durlast modelini kullanıyor. Böyle bir ortam bulan ev sahibi de 2. şampiyonluğunu almakta zorlanmıyor. Arjantin 1978 Dünya Kupası’nda ise bir başka efsane Tango sahneye çıkıyor. Kendi evinde olaylı bir kupa kazanan Arjantin, 1982’de İspanya’da düzenlenen ve Tango’nun kardeşi Tango Espana’nın oynandığı kupada yarı final bile göremiyor, şampiyonluk İtalya’nın oluyor. Meksika 1986 Dünya Kupası’nda Tango’nun Aztek desenleriyle süslendiği Azteca kullanılıyor ve Tango ile ilk kupasını alan Arjantin bir kez daha şampiyon oluyor. Futbol tarihini sarsan pozisyonda “Tanrı’nın Eli” de yarı finalde Azteca’ya dokunuyor. Tango’nun desenini 1990 İtalya, 1994 ABD ve 1998 Fransa Dünya Kupası maçlarında da koruyan Adidas, top modellerini ise sırasıyla Etrusco Unico, Questra ve Tricolore olarak adlandırıyor. Batı Almanya, Brezilya ve Fransa bu kupalarda zafere ulaşıyor.
Tango’ya Veda, Teknolojiye Merhaba
2002’de ise Fevernova ile devrim yapılıyor ve Telstar ile Tango’nun tasarımının dışına çıkılıyor. Futbol toplarına teknolojinin ilk kez bu kadar büyük oranda dahil olmasını sağlayan Fevernova, kaleciler tarafından “kurtarılması imkansız” olarak görülüyor. Türkiye’nin de sahne aldığı Fevernovalı 2002 Dünya Kupası’nda şampiyon Brezilya oluyor. 2006’da Teamgeist ile 14 panele dönülüyor ve Teamgeist Berlin ile ilk kez finale özel bir seri üretiliyor. Almanya’daki kupada İtalya’nın efsane şampiyonluğunun ardından 2010’da sahne Jabulani ve finale özel üretilen Jobulani’nin oluyor. Teknoloji ile 8 panele inen top, Afrika topraklarındaki ilk kupada İspanya’nın şampiyonluğuna tanıklık ediyor. 2014’te ise topun adı ilk kez taraftarlar tarafından belirleniyor. Brazuca adını alan topun final versiyonu ise Brazuca Final Rio adıyla kullanılıyor. Brezilya’nın kendi evindeki hezimetine tanıklık eden Brazuca, Almanya’nın şampiyonluk anılarında yer ediniyor.
2018 Dünya Kupası’na gelindiğinde ise Adidas yeni bir devrimle birlikte kullandığı ilk top olan Telstar’ı, “Telstar 18” adıyla onurlandırıyor. Önceki toplar gibi Pakistan’da üretilen Telstar, izleyenlere tatlı bir nostalji yaşatarak 1970’teki ilk Adidas topunu yenilikçi teknolojiyle bir araya getiriyor. Barcin.com, Dünya Kupası’nda unutulmaz yıldızların ve efsanelerin kullandığı resmi maç toplarını bir tıkla kapınıza kadar getiriyor ve yıldızlarla sizi ortak noktada buluşturuyor.