Spor yapmaya karar verdiğinizde hemen hemen hepimizin ilk aklına gelen spor koşudur herhalde. Çünkü başlaması ve yapması en kolay, en masrafsız sporlardan birisi koşu olsa gerek. Ne zaman nerede olursanız olun, eşofmanınızı ve spor ayakkabınızı giyin ve koşmaya başlayın. Başka herhangi bir alete ya da bir tesise ihtiyacınız yoktur.
Bu şekilde ifade edince çok sıradan gibi görünse de aslında nasıl bir yüzeyde koştuğunuz çok önemlidir. Koştuğunuz zemin değiştikçe, koşma süreniz, harcadığınız efor da değişir. Koştuğunuz kimi alanlar ise görünmeyen tehlikeler barındırabilir ve sağlık amacıyla başladığınız koşu ciddi sağlık sorunlarıyla sona erebilir. Gelin bugün çeşitli koşu zeminlerini inceleyelim. Belki size de yeni koşu alanları bulma konusunda fikirler verebiliriz.
Çim
Çevrenizde sıklıklıkla görebileceğiniz bir zemin türüdür. Parklarda, futbol sahalarında ya da çevrenizde varsa golf sahalarında üzerinde koşmaya elverişli çim alanlar bulabilirsiniz. Çim, yumuşak bir zemin olmasına rağmen bacak kaslarınızı oldukça zorlar. Böylece çok daha güçlü bacaklara sahip olabilirsiniz. Eğer düz bir çim alan bulabilirseniz yüksek hızlı koşularınız için oldukça uygundur. Ancak ıslak çimde koşacaksanız dişli koşu ayakkabıları tercih etmeniz sizin için faydalı olacaktır. Yalnız dikkat etmeniz gereken konu, pek çok çim zemin düz olmadığı için ayak bileğinin burkulması tehlikesi vardır. Islak çimler oldukça kaygan olduğundan düşüp sakatlanma riskinin yanı sıra çeşitli alerji türlerini de tetikleyebilir. Yumuşak bir zemin olmasından ötürü bacak kaslarınızı zorlayacak ve sizi çok çabuk yoracaktır. Ayrıca koşmak için en uygun, düzgün zemini bir golf sahası ya da futbol sahasında bulabilirsiniz ancak tür alanlarda koşmanıza kolay kolay izin verilmeyecektir.
Ormanlık alan
Sürekli aynı manzarada koşmaktan sıkılıyorsanız ve evinizin yakınlarından ormanlık alan varsa, hemen hemen ideal bir koşu zemini buldunuz demektir. Hafif yumuşak zemin sanki koşmak için özel yapılmış gibidir ve koşmaya elverişli bir patika bulduğunuzda oldukça uzun bir mesafe koşabilirsiniz. Orman zemininde koşmak bacaklarınızı çok fazla zorlamaz ve çevrenizdeki manzara sürekli değiştiğinden canınız da sıkılmaz. Ormanlık alanda koşarken en sık karşılaşacağınız problem çamurlu zemin olacaktır. Kirlenmenizin dışında kayıp düşme riskine karşı bu tür zeminlere dikkat etmelisiniz. Etrafta rastgele uzanan ağaç kökleri de dikkat etmezseniz başınızı ağrıtabilir. Sonuç olarak ormanlık alanlarda koştuğunuz zeminin uygunluğu biraz da şansınıza bağlı.
Toprak
Çoğunlukla bulabileceğiniz koşu alanları topraktır. Toprak zemin yumuşak olduğunda fazla yüklenmeden doğan sakatlıklar yaşama riskini azaltır, bu yüzden tercih edebileceğiniz bir koşu zeminidir. Bununla birlikte ıslak, kaygan çamurlu toprak üzerinde koşmak zor olduğu gibi yaralanma, özellikle Aşil tendonu sakatlanmaları riski yüksektir. Çok fazla kullanılmayan topraklar daha engebeli olduğundan şehir dışında koşarken bilek burkulması yaşayabilirsiniz. Sonuç olarak toprak, koşmak için en iyi zeminlerden olsa da tehlikeli de olabilir.
Tartan Pist
Taş, karbon, kül ve çakıl taşı parçacıklarının karışımı olan bu yüzeyler sentetik pistlerin bir önceki ilk örneklerindendir. Pek çok halka açık parkta bulabilirsiniz. Bacaklarınızı yolda koşmaktan daha az yorar. İyi korunmuş tartan pist oldukça elverişli bir zemindir ve belirli mesafeler işaretlendiğinden ne kadar koştuğunuzu görebilirsiniz. Tartan pistlerin dezavantajı her hava koşuluna uygun olmamasıdır. Çok sıcak havalarda gevşeyip kaygan bir hal alır, yağmurlu havada ise suyu tutup bataklık gibi bir hal alır. Kayıp düşmeniz ya da kuru zemine bastığınızı sanıp bir anda su içinde kalmanız mümkündür. Sonuç olarak günümüzde her hava koşulunda kullanılabilen zeminler olsa da iyi korunmuş bir tartan pist koşu için ideal bir yüzeydir.
Sentetik Pist
Günümüzde tamamen sentetik materyallerden yapılan koşu pistleri mevcuttur. Genelde profesyonel sporcular için yapılmış gibi görünse de aslında pek çok spor dalında kullanılabilirler. Koşulan mesafenin ölçülebilmesi açısından faydalı zemilerdir. Buna karşın uzun virajlarla döndükleri için ayak bileği, diz ve kalça eklemleri üzerinde çok daha fazla baskı oluştururlar. Uzun mesafe koşmak da sıkıcıdır. Sentetik pistler sürat koşuları için idealdir ancak size tahsis edilmiş bir pist bulmak bazen zor olabilir.
Koşu Bandı
Kötü havalarda ya da evinizin çevresinde koşabilecek bir alan bulunmadığında en iyi çözümlerden biri koşu bandıdır. Çoğu koşu bandı monitöründe koştuğunuz eğimi, mesafeyi, hızı, yaktığınız kaloriyi, kalp atışı hızınızı ve bunun gibi bilgileri görebilirsiniz. Kendinize göre koşunun zorluğunu ayarlayabilirsiniz. Adımınızı attığınız zeminin yumuşaklığı koşu için idealdir. Ayrıca koşu bandındayken, sokakta sizi kovalayan köpekler ya da aniden önünüze çıkan arabaları düşünmek zorundan kalmazsınız.
Hızını siz kontrol ettiğiniz için, koşunuz süresince düzenli bir hızda devam edebilirsiniz. Koşu bantlarının olumsuz yönlerine bakacak olursak, öncelikle sıkıcıdırlar çünkü genellikle sürekli aynı duvara bakarak koşmak zorundasınızdır. Ayrıca iyi konsantre olup hızınızı koruyamazsanız bant sizi üzerinden atabilir. Doğada koştuğunuzda aldığınız temiz havanın faydasını iç mekanlarda göremezsiniz, koşu bandı daha çok bolca ter atmak içindir. Maddi olarak da koşu bantları herkesin rahatça satın alabileceğinden daha pahalıdır. Herkese uygun olmasa da yakın çevresinde koşacak alan bulunmayanlar için ya da vakti çok bol olmayanlar için koşu bantları faydalı olabilir.
Asfalt
Hemen hemen bütün yollar asfalt olduğundan bulması zor değildir. Çok mükemmel bir koşu zemini olmasa da betondan daha iyidir. En hızlı koşabileceğiniz zemin türlerinden biridir ve düz olduğu için de belli bir ritimde koşmak kolaydır. Çok yorucu bir zemin değildir. Asfaltta koşarken canınızı sıkacak şeylerin başında kasisler gelir. Araçları yavaşlatmak için yapılan kasisler sizi de yavaşlatır. Ayrıca genellikle asfaltta koşmanız, aynı zamanda şehir trafiği içinde koşmanız anlamına gelir ve bu sizi tehlikelerle karşı karşıya getirir.
Kum
Kumda koşmak başlı başına farklı bir deneyimlidir. Eğer kuru kumda koşuyorsanız eklemlerinizi sakatlama riski olmadan baldırlarınızı oldukça zorlayabilirsiniz. Sahilde koşuyorsanız denizden gelen meltem ve güzel manzara koşunuza ekstra keyif katacaktır. Eğer sahilde koşarken üzerinize uçuşan kum taneciklerinden rahatsız oluyorsanız, suya yakın oluşan hafif nemli ve ağır kısımda koşmak sizin için çözüm olacaktır.
Kumun üzerinde yalınayak koşmak gerçekten zevklidir, üstelik zorlayıcı olduğundan bacaklarınızı oldukça güçlendirir. Kumda koşmanın dezavantajı ise zeminin yumuşaklığının aşil tendonu yaralanmaları riskini artırmasıdır. Sahilin denize yakın kısmı daha sert olsa da yüzeydeki dalgalanmalar vücudun düzensiz bir gerginlik yaratacaktır. Ayrıca ne kadar zevkli olsa da uzun süre yalınayak koşmak ayağın su toplamasına neden olacaktır.
Beton (ÖNERİLMEZ)
Çimentodan elde edilen bu sert zemin genel olarak kaldırımları oluştururken yolların çok azı betondur. Koşarken ayağınıza en fazla darbeyi geri yansıtacak olan zemin betondur. Koşmak için beton zemin bulmanız zor olmayacaktır. Genellikle beton zeminler düz olduklarından koşarken en azından yüzey dalgalanması gibi bir sorun yaratmayacaktır ve kaldırımda koşmak araç trafiğinden sakınmak için de iyi bir tercihtir.
Ancak zeminin sertliği (asfalttan neredeyse 10 kat daha sert), kaldırım taşları ya da diğer yayalar koşarken yaralanmalara ve incinmelere sebep olabilir. Şehirde yaşayanlar için koşabilecekleri zemin çeşidi sınırlı olduğundan genellikle betonda koşmak zorunda kalsalar da daha yumuşak bir zemin bulmak avantajınızadır.
Kar
Karda koşmak sıkıcı bir koşu parkurunu eğlenceli hale getirebilir. Ancak yavaş tempoda koşmanız kaslarda sakatlanmayı engelleyeceğinden doğru tercih olur. Kar bir süre sonra çamur ve sulu kar haline dönüşeceğinden her zaman iyi bir koşu zemini değildir, ayrıca yaralanmanıza yol açabilecek engeller de kar altında gizlenmiş olabilir. Kısacası beton gibi kar da koşu zeminleri arasında en kötülerinden biridir.
Sağlıklı yaşam için spor yaparken sağlık sorunları yaşamamanız için yukarıdaki uyarıları aklınızın bir köşesinde bulundurun. Ayrıca koşu zemini kadar kullandığınız malzemelerin kalitesi de çok önemlidir.
adidas’ın ıslak zeminlerine özel ayakkabı yazımızı incelemek için linkteki yazımıza göz gezdirebilirsiniz.
