Basketbol, kitlelerce çok sevilen ve popülaritesi her geçen gün artan spor dallarından biridir. El ile idare edilerek oynanan top oyunlarından biri olan basketbolda temel amaç, topu çemberden geçirerek rakipten daha fazla sayı yapmak ve oyunu kazanmaktır. Oyunun kurallarının yanı sıra basketbol saha ölçüleri, basketbol topunun ağırlığı, basketbol potası ölçüleri ve basketbol sahası uzunluğu gibi kavramların hepsi belirli kriterlere bağlıdır. Dünyanın her yerinde basketbol bu standartlara uygun şekilde oynanır.
Basketbol Nedir?
Basketbolda bir takım sporudur. Takımlar basketbol topunu pota adı verilen çemberlerden geçirerek sayı yapmaya çalışır. Takımların toplamda 12 oyuncu bulundurma hakkı olmakla birlikte her takımdan yalnızca 5 sporcu sahada aktif olarak oynayabilir. Takımların oyuncu değiştirme hakkı sınırsızdır. Oyundan çıkan oyuncular faul hakkı dolmadığı sürece oyuna tekrar dahil edilebilir.
Misafir takımın saha seçme hakkı bulunur. 2. periyot sonrası saha değişimi yapılır. Oyunun yönetimi 3 hakem ile sağlanır. Oyunun başlangıcında hava atışı yapılmak üzere orta saha çizgisinde her takımdan birer oyuncu bulunur. Hava atışını başhakem yapar ve oyuncular tek el ile topu kendi takım arkadaşlarına yönlendirmeye çalışırlar.
Basketbol maçları 10’ar dakikalık 4 periyottan oluşur. 2. Periyot sonrası 15 dakikalık mola verilir. Diğer periyotlar arası süre 2 dakikadır. Takımların her periyotta 1’er mola hakkı bulunurken, son periyotta her takım için mola hakkı 2 olur. Mola süreleri 2 dakikadır. Beraberlik durumunda uzatma periyotları oynanır.
Eklemek gerekir ki dünyanın en popüler basketbol ligi olan NBA’de maçlar 12 dakikalık 4 periyot halinde oynanır.
Basketbolda Genel Kurallar Nelerdir?
- Hücum halindeki takımın 8 saniye içinde kendi sahasını terk etmesi gerekir. Ayrıca hücumunu da toplamda 24 saniye içinde tamamlamak zorundadır. Aksi halde topu kullanma hakkı diğer takıma geçmiş sayılır.
- Topu eline alan oyuncu top sürme, pas atma veya şut atma hareketlerini yapabilir. Burada önemli nokta top sürme hareketindedir. Top süren oyuncu topu eline alırsa tekrar top sürmeye devam edemez. Topu istediği yöne doğru pas veya şut atması gerekir.
- Basketbolda oyuncular rakibin potasına topu sokmaya çalışır. Top potaya üstten girerse, potanın içinde kalırsa veya potadan geçerek yere düşerse sayı kabul edilir. Burada takımın kazandığı puan sayısı atış mesafesine göre değişiklik gösterir:
- Serbest atış yapıldıysa 1 sayı
- 2 sayılık bölgeden atış yapıldıysa 2 sayı
- 3 sayılık bölgeden atış yapıldıysa 3 sayı
Ek olarak belirtmek gerekir ki serbest atışta top çembere temas etmiş ve fakat sepete girmemişken herhangi bir oyuncu tarafından kurallar dahilinde topa temas edilmişse 2 sayı verilir.
- Başarılı bir atış veya serbest atış sonrasında top oyuna sokulurken, topu oyuna sokan oyuncu topu elinde en fazla 5 saniye tutabilir.
Basketbol Saha Ölçüleri Nasıldır?
Genellikle kapalı salonda oynanan basketbolda saha dikdörtgen şeklinde tasarlanır. Oyuncuların topu rahatça hareket sektirebilmeleri ve kaymamaları için saha zemini kauçuk veya parke olur. FIBA (Uluslararası Basketbol Federasyonu) kriterlerine göre basketbol saha ölçüleri 28m x 15 m olmalıdır. Tribün gibi saha dışı unsurlar ile saha çizgileri arası mesafe en az 2 metre olmalıdır. Eklemek gerekir ki basketbol saha ölçüleri NBA’de 15,24m x 28,65 m olarak belirlenmiştir.
3 sayılık atış çizgisi FIBA kriterlerine göre köşelerden 6,6 m, karşıdan ise 6,75 m uzaklıktadır. NBA kriterlerine göre ise köşelerden 6,706 m, karşıdan 7,239 m uzaklıkta olarak belirlenmiştir.
Serbest atış çizgisi kısa kenar çizgisinin orta noktasından 5,8 m uzaklıktadır. Serbest atış çizgisinden başlayıp sahanın dip çizgisinde bitecek şekilde bir alan çizildiğinde buranın eni 2,45 m olur. Serbest atış dairelerinin çağı 1.80 m iken serbest atış çizgisinin uzunluğu da 3.60 metredir.
Basketbolda Diğer Ölçü Kriterleri Nelerdir?
Basketbol potası ölçülerinde FIBA ve NBA arasında farklılık yoktur. Basketbol potası yüksekliği yerden 3,048 m yukarıda olur. Potalar kısa kenar çizgileri üzerinde pota çizgisinden 12 m içeride olacak şekilde yer alır. Pota çemberinin çapı 45 cm olarak belirlenmiştir.
Basketbol topları ölçülerine göre 4 gruba ayrılır: 3,5,6 ve 7 numaralı toplar. 7 numaralı toplar uluslararası maçlarda erkek sporcular tarafından kullanılır ve çevresi 75 – 76 cm iken ağırlığı 567-624 gr olarak belirlenmiştir. Kadın sporcuların kullandığı 6 numaralı topların çevresi 72 – 74 cm iken ağırlığı 510 – 567 gr olarak belirlenmiştir.
3 ve 5 numaralı toplar ise çocukların basketbol maçlarında kullandıkları top çeşididir.
Siz de basketbol ile ilgileniyorsanız giyim, ayakkabı ve aksesuar gibi her türlü ihtiyacınız için aradığınız ürünleri Barcin.com’da bulabilirsiniz.
