Akut ve kronik pek çok hastalığın beslenme ile yakından veya uzaktan ilişkisi olduğu bilinen bir olgudur. Gerek genel sağlık durumunun korumak ve olası hastalıkları oluşmadan önlemek, gerekse vücudun mevcut hastalıklarla savaşmasına destek olmak için sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlık haline getirilmelidir. Sağlıklı beslenme nedir sorusuna gelindiğinde, bunu besin yoncası ismi verilen kavram üzerinden açıklamak konunun somutlaştırılmasına yardımcı olacaktır. Yeterli ve dengeli beslenmeyi temsil eden besin yoncasının süt ve süt ürünleri, tahıllar, et ve yumurta ile sebze ve meyvelerden oluşan 4 yaprağı vardır. Bu denge içerisinde yer alan 4 farklı besin grubunun beslenme planı içerisine dengeli bir şekilde dağıtılması, sağlıklı beslenmenin temelini oluşturacaktır. Konunun devamında sağlıklı beslenme nedir sorusunu daha detaylı bir şekilde açıklıyoruz…
1. Protein Grubu
Proteinler; vücutta yapım ve onarım faaliyetlerinden sorumlu olan, hücrelerin yenilenmesi, yeni hücrelerin oluşumu, doku onarımı gibi pek çok görevi olan bir makro besin ögesi türüdür. Protein grubu içerisinde yer alan kırmızı ve beyaz et, balık, yumurta, kuru baklagiller gibi besinler, temel protein kaynaklarıdır. Sağlıklı bir yetişkin, vücut kütlesinin yaklaşık olarak her bir kilogramı başına 1 gram proteine ihtiyaç duyar. Proteinin vücuda alımının yetersiz kaldığı durumlarda vücudun fizyolojik yapısında bozukluklar meydana gelir ve protein ihtiyacı vücuttaki kasların yıkımı sonucunda elde edilmeye çalışılır. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenme için protein ihtiyacının karşılanmasına özen gösterilmelidir.
Protein grubu dışında süt ve süt ürünleri başta olmak üzere tahıllar, sebze ve meyveler, kuru baklagiller gibi diğer besin gruplarında da bir miktar protein içeriği vardır. Ancak vücuttaki kullanılabilirliği, diğer bir deyişle biyoyararlılığı en yüksek olan proteinler et, süt ve yumurta gibi besinlerin içerdiği hayvansal kaynaklı proteinlerdir. Sağlıklı ve dengeli beslenme için sağlıklı bireylerin haftada 2-3 gün kırmızı et, 2-3 gün beyaz et, 1-2 gün balık, 2-3 gün kuru baklagil ve her gün yumurta tüketmesinde fayda vardır.
2. Tahıl Grubu
Tahıllar; karbonhidratların temel kaynağı olup vücuda enerji sağlayan, B grubu vitaminleri, mineraller ve diyet lifleri için temel kaynaklar arasında yer alan önemli bir besin grubudur. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç, mısır gibi tahıllar ve bunlardan üretilen un, makarna, bulgur, irmik, ekmek gibi ürünler tahıllar grubunda yer alan besinlerdir. Özellikle tam tahıl olarak adlandırılan saflaştırılmamış olan tahıl taneleri vücutta sindirim sisteminin düzenli bir şekilde çalışabilmesi için gerekli olan posanın temel kaynaklarındandır.
Yüksek vitamin ve mineral içerikleri nedeniyle tahıllar vücudun fizyolojik düzeninde de pek çok göreve sahiptir. Tahıllar grubunda yer alan ürünlerden özellikle saflaştırılmamış olanlardan günlük olarak yeterli miktarda tüketilmelidir.
3. Süt ve Süt Ürünleri
Süt, yoğurt, peynir, kefir, süt tozu gibi sütten yapılan ürünlerin oluşturduğu besinler, süt grubu olarak adlandırılır. Kalsiyum mineralinin temel kaynağı olan bu besin grubunda yer alan besinler, kemik sağlığının korunması için çok büyük öneme sahiptir. Tüm bireylerde ve özellikle büyüme ve gelişme dönemindeki çocuklarda, hamile ve emzikli kadınlarda, menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda bu besin grubunun yetersiz tüketimi, ilerideki dönemde kemik erimesi gibi hastalıkların oluşumuna zemin hazırlar. Bu nedenle yetişkin ve sağlıklı bireylerin bu grupta yer alan besinleri vücut kütlesi ve enerji gereksinimine göre değişmekle birlikte günlük olarak en az 2-3 porsiyon tüketmesi gerekir.
4. Sebze ve Meyveler
Bitkilerin yenilebilen her türlü kısmından oluşan besin grubu, sebze ve meyveler olarak adlandırılır. Birçok vitamin ve mineralin temel kaynağını oluşturan sebze ve meyveler; C vitamini, folik asit, A ve E vitaminleri ile çinko, magnezyum, potasyum, demir gibi minerallerin önemli bir kaynağıdır. Bu grupta yer alan besinler, posa içeriği bakımından oldukça zengindir ve sindirim sisteminin düzenlenmesinde rol oynar. Buna ek olarak antioksidan vitamin ve mineral türlerini de barındırması sebebiyle kanser ve daha pek çok hastalığa karşı koruyucu etki sağlar. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, yapım ve onarım faaliyetlerinin desteklenmesi, deri ve göz sağlığının korunması gibi pek çok faydası bulunan sebze ve meyvelerin günlük olarak en az 5-6 porsiyon tüketilmesi sağlıklı ve dengeli beslenmenin sağlanabilmesi için oldukça önemlidir.
Yukarıda yer alan besin gruplarının yeterli şekilde tüketilmesi ile sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı oluşturulabilir. Beslenmeye ek olarak vücut sağlığının desteklenmesi, formun korunması ve hastalıklara karşı direnç sağlanması için düzenli egzersiz yapmak da büyük önem taşır.
Günlük veya haftalık olarak yapılacak spor etkinlikleri de hayatın bir parçası haline getirilerek sağlıklı bir yaşama kavuşmanız mümkündür. Beslenme planınıza ek olarak yapacağınız tüm egzersizler için ihtiyaç duyabileceğiniz tüm giysi ve ekipmanlara Barcin.com üzerinden kolayca ulaşabilirsiniz.