Vücut ölçüleriniz, yaşınız ya da fit-kilolu olmanız fark etmeksizin sedanter yaşam tarzı herkes için tehlikelidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya genelinde yetişkinlerin dörtte biri hareketsiz bir yaşam tarzı sürmekte. (1) Bu oran ise çocuklarda da bir hayli fazladır. Bu nedenle sedanter yaşam zamanımızın en ciddi, ancak yeterince ele alınmayan halk sağlığı sorunlarından biridir. Masa başı çalışma, okul, boş vakitlerin bilgisayar oyunları, dizi-film ya da kitap okuma gibi aktivitelerle oturarak değerlendirilmesi birçok kişiyi sedanter yaşam tarzına iten sebeplerden yalnızca birkaçıdır. Tabii ki belirli tedavilerin sürecinde hareketsiz kalınabilir, ancak önemli olan bunu bir alışkanlık haline getirmemek ve mümkün olduğu kadar hareket etmeye gayret etmektir. Hareketlerinizi rahat yapabilmeniz ve motivasyonunuzu artırmak için rahat tayt, eşofman gibi spor kıyafetler tercih edebilirsiniz.
Sedanter Yaşam Nedir?
Sedanter yaşam, hareketsiz oturma ve genel anlamda yeterince hareket etmemek anlamına gelir. Uzun süre hareketsiz oturuyorsanız ve bu süre ortalama sekiz saat ve daha fazla ise farkında olmasanız bile sedanter yaşam tarzına sahipsiniz demektir. Çünkü günümüz yaşam alışkanlıkları bizi bu yaşam tarzını benimsemeye zorlayan birçok koşula sahiptir. Çalışma saatlerinde genellikle otururuz, evde, okulda, işte her yerde zamanın büyük bir çoğunluğu oturarak geçer. İş ve evin dışında ise yolculukta, sinemada, restoranlarda her zaman oturarak vakit geçiririz. Bu nedenle dengeyi sağlamak adına boş vakitlerde hareket etmek gerekir. Uzun süre oturumlara ara vermek hiç değilse kan dolaşımınızı düzene sokmanıza yardımcı olur. Çünkü sağlıklı bir gün oturmak, ayakta durmak ve spor hareketleri yapmak gibi eylemlerin eşit miktarda dağıldığı bir gündür. Uyku zamanları ise hareketsiz anlara dahil edilmediğinden günün planını aktif olduğunuz saatlere göre yapmanız önerilir.
Sedanter Yaşamın Zararları Nelerdir?
Yetişkinlerin her hafta mutlaka yapması gereken orta ağırlıkla egzersiz süresi en az 150 dakikadır. (2) Uzun süreli hareketsizlik vücudun doğal çalışma sistemine zarar verebilir. Hareketsiz bir yaşam tarzı, fiziksel aktivite düzeyi ne olursa olsun, erken ölüm riskinin artmasıyla da ilişkilendirilebilir. Bu nedenle, daha fazla fiziksel aktivite gerçekleştirmenin yanı sıra oturarak veya uzanarak geçirilen süreyi azaltmak da önemlidir. Spor ve egzersiz yapmadan geçen günler ilerideki hayatınız için bazı tehditler oluşturabilir. (3) Çünkü bacak, sırt, omuz hareketleri sayesinde aktif kalmak ve kasları çalıştırmak sizi hem fiziksel hem de zihinsel olarak geliştirir, daha sağlıklı bir yaşam sürmenize yardımcı olur. Sedanter yaşam tarzı da tam tersi etki edebileceğinden olası riskleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kolorektal kanser, meme kanseri ve rahim kanseri gibi bazı kanserler
- Tip 2 şeker hastalığı
- Felç
- Vücutta iltihaplanma riskinin artması
- Yüksek kan basıncı
- Yüksek kolesterol seviyesi
- Hormonal dengesizlik
- Zayıf kan dolaşımı
- Kas gücü ve dayanıklılık kaybı
- Bağışıklık sisteminde zayıflama
- Erken ölüm
- Koroner kalp hastalığı ve kalp krizi gibi kardiyovasküler hastalık
- Osteoporoz
- Obezite
Sedanter Yaşamdan Kurtulmak İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Daha hareketli bir yaşam, fiziksel ve zihinsel olmak üzere pek çok konuda daha zinde olmanıza yardımcı olur. Orta ila çok egzersiz yapan insanlar, hareketsiz bir yaşam tarzı sürdüren insanlara göre daha az fiziksel ve zihinsel sağlık sorunu yaşarlar. En iyi fiziksel egzersiz, çeşitli kardiyovasküler egzersizleri (koşu veya bisiklete binme gibi) ağırlık çalışması veya vücut ağırlığı egzersizleri gibi kuvvet antrenmanı egzersizleriyle birleştirmekten oluşur. Haftada en az üç kez otuz dakikalık yürüyüş ve haftada iki otuz dakikalık kuvvet antrenmanı, minimum egzersiz yönergelerini karşılamak için idealdir. İş başında molaları yürüyerek geçirmek, iyi bir spor ayakkabısı ile yürüyüşü desteklemek, reklam aralarında dolaşmak, toplu taşımada ayakta durmak, asansör yerine merdiven kullanmak, telefon görüşmelerini ayakta yapmak, televizyon izlerken yoga yapmak-el ağırlıkları kaldırmak hareketsiz zamanları dengelemenize yardımcı olur ve hareketliliği alışkanlık haline getirmeniz için iyi bir başlangıçtır. Siz de hareket etmeye gayret ediyor ve sedanter yaşam tarzınızdan kurtulmak istiyorsanız oturduğunuz yerde sırt hareketleri uygulayabilir veya barcin.com sayesinde rahat bir erkek eşofman altı seçerek bacak egzersizleri yapabilirsiniz.
Kaynaklar
1- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity
2- https://www.cdc.gov/physicalactivity/basics/adults/
3- https://medlineplus.gov/healthrisksofaninactivelifestyle.html