Sneaker ayakkabılar, günümüzün en popüler moda ürünleridir. Sneaker ayakkabıları klasik bir spor ayakkabı olarak tanımlamak doğru olmayabilir. Çünkü, sneaker ayakkabılar spor ayakkabı kategorisinde çok farklı bir yere sahiptir. Sneaker ayakkabılar, kişiler için kendini ifade edebilme biçimini ve statüyü belirleyen âdeta bir kültürdür. Sneaker ayakkabılar ile kişiler yalnızca spor kombin yapmaz, dış dünyaya stillerini, yaşam tarzlarını gösterirler.
Peki son zamanlarda sıkça kullanılan sneaker kültürü tarihi nedir, ne zaman ve nasıl doğmuştur? Türkiye ve Dünya’da sneaker kültürünün gelişmesinde hangi markalar önemli bir rol oynadı?
İlk sneaker ayakkabının oluşumu ve gelişmeleri, sneaker kültürü kategorisinde ikonik sneaker modelleri ve sneaker koleksiyonculuğu gibi birçok sorunun cevabını ve daha fazlasını bu yazıda bulabilirsiniz.
Sneaker Kültürü Ne Zaman ve Nasıl Doğdu?
Sneaker kültürü tanımının doğum sürecini anlamak için öncelikle ilk sneakerların çıkışı ve tarihi gelişmelerini bilmek gerekir. Sneaker kelimesi, İngilizcedeki ‘’sneak’’ sessiz ve gizlice kelimelerinden türeyen ses çıkarmayan spor ayakkabı olarak tanımlanmıştır. İlk üretilen sneaker modelleriyle günümüzdeki sneaker ayakkabılar arasında üretim amacı ve tasarım gibi birçok konuda farklılık bulunur. İlk sneaker modellerinin çıkışı 1800’lü yıllara dayanır. İngiltere’de suçluları kolay bir şekilde yakalamak için üretilmiştir. Sneaker kültürü oluşana dek bu ayakkabılar pek çok aşamalardan geçmiştir. Sneaker ayakkabıların ilk üretilen modelleri arasında olan kauçuk tabanlı sneakerlar 1839 yılında ‘’Plimsolls’’ ismiyle piyasaya sürülmüştür. Tarihler 1917 yılına geldiğinde ise Keds markası tarafından üretilen ilk lastik tabanlı sneaker modellerine Henry Nissen McKinney isimli reklamcının ‘’Sneaker’’ ismini vermesiyle ilk kez sneaker kültürü tanımı ortaya çıkmıştır. Sneaker kültürü tanımıyla üretilen ilk modeller sunduğu rahatlıkla spor aktivitelerinde kullanılmıştır. Dönemin ünlü basketbol sporcularının da sneaker ayakkabıları tercih etmesi yükselişlerine katkı sağlamıştır. Öyle ki Converse All Star modelleri sneaker, dönemin başarılı sporcusu Chuck Taylor ismiyle tanınmaya başlamış ve popüler olmuştur. 1920’li yıllarla birlikte sneaker ayakkabılar günlük hayatta da kullanılmaya başlamıştır. Günlük hayatta yaygınlaşmış ve spor tarza sahip kişiler için kombin tamamlayıcı ürünler haline gelmiştir. Sneaker ayakkabıların kullanımının yaygınlaşması ile artık bir kültür olarak doğum tarihi ise 1960’lı yıllara uzanır. Sneakerlar, günlük hayatta kullanılmaya başladıktan sonra 1960’lı yıllarla birlikte artık dönemin sneaker moda kültürü oluşmaya başlamıştır. Sneaker kültürü ile birlikte sneaker ayakkabıların teknoloji, tasarım ve üretimlerinin tarihsel olarak bilgi birikimi de ortaya çıkmış olur. Sneaker ayakkabılara ilgi duyan, sneaker koleksiyoculuğu yapan kişiler de bu bilgi birikiminden faydalanmak, en nadide sneaker modellerini koleksiyonlarına eklemek, koleksiyonlarını çeşitlendirmek için çeşitli çevrimiçi platformlarda ve etkinliklerde bir araya gelirler.
Tarihler 1917 yılını gösterdiğinde Keds markası tarafından üretilen lastik tabanlı bu ayakkabı modellerine Henry Nissen McKinney isimli reklamcının ‘’sneaker’’ ismini vermesiyle sneaker kültürü tanımı ortaya çıkmıştır. Resmi olarak sneaker kültürü oluştuktan sonra bu kültürün ilk modelleri spor aktivitelerinde sunduğu rahatlıkla tercih edilmiştir.
Dönemin basketbol sporcularının ve diğer sporlarla uğraşan ünlü kişilerin de sneaker ayakkabıları tercih etmesi bu ayakkabıların yükselişine katkı sağlamıştır. Öyle ki Converse All Star modelleri sneaker, dönemin başarılı sporcusu Chuck Taylor ismiyle tanınmaya başlamıştır.
1920 ve daha sonraki yıllarda ise sneakerlar, yalnızca spor aktiviteleriyle uğraşanlar için değil, günlük spor tarzda giyinmekten hoşlanan kişiler için de kombin tamamlayıcı vazgeçilmez parçalar haline gelmiştir. Sneakerların moda dünyasında vazgeçilmezler arasına katılmasından sonra sneaker kültürü olgunlaşmış ve giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Sneakerlar artık rahat oldukları veya kombini tamamlayıcı bir amaçla değil, başlı başına stil oluşturan bir parça oldukları için tercih edilir hâle gelmiştir.
Sneaker kültürünü seven ve merak eden bir diğer önemli takipçileri ise gençlerdir. Genç kültür arasında genellikle ünlü kişilerin giydiği, popülaritesi olan parçalar tercih edilir. Ancak sneaker kültürünü sıkı takip eden genç kültürde temel taşları olan biricik olma, hype, tasarım gibi konular daha dikkat çekicidir. Sneaker kültüründe özel parçalar ve vintage ürünler meraklıları tarafından daha fazla rağbet görür.
Sneakerlar Neden Sadece Bir Ayakkabıdan Öte Bir Anlam İfade Ediyor?
Sneakerlar, sunduğu konfor ve stilinin diğer spor ayakkabılardan farklı olması, kişilerin yaşam tarzını simgeleyen ifade biçimi olarak görülmesiyle bir ayakkabıdan öte bir anlam ifade eder.
Türkiye ve Dünya’da Hangi Markalar Sneaker Kültürünün Gelişiminde Rol Oynadı?
1920 yılıyla birlikte adidas ve Puma markaların temsilcileri sporcuların aktivitelerini artırmak amacıyla sneaker ayakkabı üretimi yapmaya başlamıştır. adidas markası “ adidas Dassler Spor Ayakkabı Fabrikası’nda üretilen futbol ayakkabıları ile sneaker kültürü akımının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. 1920’lerden sonraki yıllarda sneakerların günlük hayatta popüler moda ürünü olarak kullanılmasıyla sneaker kültürü temel taşları oluşmaya başlamıştır. Nike, Reebok, New Balance markalarının 1970’ler ve 1980’lerde ürettiği ikonik sneaker modelleri öncülüğünde Tommy Hilfiger, Lumberjack gibi pek çok marka Türkiye’de ve Dünya’da sneaker kültürüne değer katarak rol oynamıştır.
Sneaker Kültürü Hangi Dönemlerde Önemli Dönüm Noktaları Yaşadı?
Sneaker kültürü ilk kez 1917 yılında bir tanım olarak doğduktan sonra ilk olarak 1920’li yıllarda spor aktiviteleri dışında günlük hayatta kullanılmaya başlamasıyla önemli bir dönüm noktası yaşamıştır. Sonraki yıllarda sneaker kültürünün oluşması ve yaygınlaşması, farklı tarzlarda üretimlerinin gerçekleşmesiyle dönüşmeye devam etmiştir. 1960’lı yıllarda sneakerların tasarım ve teknolojik anlamda gelişmeye başlaması ve hızlı bir şekilde dönüşüme uğraması önemli bir dönüm noktasıdır. 1970’ler ve 1980’lerde ünlü markaların ikonik sneaker modelleri çıkarması ise sneaker kültürü açısından önemli dönüm noktalarından biridir.
Sneaker Kültüründe İkonik Parçalar
Sneaker kültürü zamana ayak uyduran bir kültür olduğundan sürekli dönüşüm hâlindedir. Ancak sneaker kültürünün kült olarak kabul edilen ikonik parçaları mevcuttur. Sneaker kültürünün sıkı takipçilerinin her zaman beğenisini kazanan ikonik sneaker parçalar ise şu şekilde sıralanabilir:
- Converse All Star – Chuck Taylor
- Nike Air Jordan
- adidas Superstar
- adidas Yeezy
- Nike Air Force 1
- Nike Air Max
- Reebok Classic Leather
Barcin.com’da sneaker kültürüne ait ikonik sneaker modellerine ve çeşitli markaların yeni sezon sneakerlarına göz atabilir, stilinizi yansıtan en özel sneaker modeline kolayca sahip olabilirsiniz.
