Dünya statlarında bu hafta, “Dünya stadı” tanımına hem tarihiyle hem de büyüklüğüyle yakışan Maracana stadını inceliyoruz.
Resmi adı Estadio Jornalista Mario Filho olsa da stadın yanından geçen Maracana nehri dolayısıyla daha çok Maracana Stadı olarak anılmaktadır. Şu an yenileme çalışmları nedeniyle kapalı olan stat; 2013 FIFA Konfederasyon Kupası, 2014 FIFA Dünya Kupası, 2015 Copa America, 2016 Yaz Olimpiyatları ve yine 2016 Engelli Olimpiyatları’na hazırlanmaktadır.
1950 Dünya Kupası ev sahipliğinin Brezilya’ya verilmesi sonucu 1948 yılında yapılmaya başlanan stat, Dünya Kupası’nda kullanılsa da resmi açılışı 1964’te yapıldı, inşaatı tam olarak resmi açılıştan 1 yıl sonra 1965’te tamamlanabildi. Taraftar sayısı olarak bir dünya rekorunun sahibidir Maracana stadı. Ev sahibi Brezilya ile Uruguay arasında oynanan final maçını tam olarak 199.854 taraftar bu statta izledi. Dünya futbol tarihine geçen bu maçı Uruguay 2-1 yendi ve kupanın sahibi oldu. Rio De Janeiro eyaleti yönetimine ait olan stat, günümüzde de Botafogo, Flamengo, Fluminense ve Vasco da Gama takımlarının maçlarına ev sahipliği yapıyor. 1950 yılında 200.000’e yakın taraftarı konuk etse de sonraki yıllarda FIFA’nın güvenlik standartları gereği 82.238 taraftar kapasitesine düşmüştür. Şu an devam eden çalışmaların sonucunda 85.000 izleyici kapasitesine ulaşması hedefleniyor.
Maracana Stadı yanındaki Maracanãzinho
Yukarıdaki fotoğrafta Maracana Stadı’nın önünde görülen küçük yuvarlak bina, Ginásio Gilberto Cardoso kapalı spor salonu, Portekizce’de Küçük Maracana anlamına gelen Maracanãzinho olarak da bilinir.
Rio de Janeiro ve Maracana’nın uzaktan görüntüsü
Yukarıdaki fotoğrafta dağın arkasında Maracana stadı küçük bir çember olarak görülüyor. Hem stadın hem de şehrin bu uzaktan fotoğrafı, Maracana’nın büyüklüğünü bize daha iyi anlatıyor.
2007 Pan American oyunlarına ev sahipliği yapan statta, futbol finalinin yanı sıra açılış ve kapanış törenleri düzenlendi.
2007 Pan American oyunları ödül töreni
Şu anki haliyle bile Brezilya ve Güney Amerika’nın en geniş stadı olan Maracana’da, futbol maçlarının yanı sıra çeşitli kutlamalar ve konserler de gerçekleştirildi. Bunların en önemlilerinden biri de 26 Ocak 1980’deki Frank Sinatra konseridir. Stadın 30.yılını kutlamak için düzenlenen konseri tam 180.000 kişi izledi.
Maracana’da 1988 ve 1990’da 180.000’den fazla dinleyiciye konser veren Tina Turner ve Paul McCartney, o güne kadar ki dünya rekorunu kırdılar. Ancak 1991 yılında yine bu statta yeni bir rekor kırıldı. 18-27 Ocak tarihleri arasında, ikinci kez gerçekleştirilen Rock in Rio etkinliğinde Prince, Guns N’ Roses, George Michael, INXS, a-ha ve New Kids on the Block gibi isimler sahne alırken, a-ha grubu 198.000 seyirci ile rekor kırdı.
a-ha konseri
1995 Ocak ayında Maracana’da gerçekleştirilen Hollywood Rock festivali de iki başarılı The Rolling Stones konserine sahne oldu. Sting ve Madonna bu statta ikişer kez konser verdiler. Bunların dışında Rush, KISS, Backstreet Boys, RBD gibi gruplar da burada hayranlarıyla buluştular.
Stat resmi adını Nelson Rodrigues’in kardeşi, gazeteci Mario Filho’dan aldı. Gazeteci olan Mario Filho, Maracana stadının inşasının en büyük destekçilerinden biridir.
Maracana stadının inşası, o zamanki yönetimin muhalifleri tarafından oldukça eleştiri aldı. Ancak tüm eleştirilere rağmen inşaat 2 Ağustos 1948’de başladı. İnşaatta 1500 işçi görev alırken, çalışmaların son ayında bu rakam 2.000 bine çıktı. 1950’de kullanılır hale gelen stadın inşası ise tam olarak 1965’te sona erdi. Stadın açılışı için 16 Ocak 1950’de Rio de Janeiro ve São Paulo takımları arasında oynanan dostluk maçını Sao Paulo 3-1 kazanırken, Maracana’da ilk golü de orta saha oyuncusu Didi atarak tarihe geçti. Maracana’daki 1000.golün sahibi ise bir futbol efsanesi Pele’dir.
1950 Dünya Kupası ve Maracanazo
1950 Dünya Kupası’nda Maracana’da oynana ilk resmi maç 24 Haziran 1950’deki Brezilya – Meksika maçıdır. 4-0 biten maçta Brezilya’nın gollerini Ademir (2), Baltasar ve Jair kaydetti. Maçın hakemi İngiliz George Reader’dı. Brezilya kupadaki 6 maçından 5’ini Maracana’da oynarken yalnızca İsviçre ile 2-2 berabere kaldığı maçı bu stat dışında oynadı. Final maçını 173.850’si biletli olmak üzere199.854 taraftar izledi. Brezilya’nın kendi ülkesinde Uruguay’a kaybettiği final maçı, Brezilya tarihinde önemlki bir yere sahiptir ve bu mağlubiyet Maracazano olarak da bilinir.
Maracana’da gece aydınlatması
Maracana’nın planları 7 Brezilya’lı mimar Miguel Feldman, Waldir Ramos, Raphael Galvão, Oscar Valdetaro, Orlando Azevedo, Antônio Dias Carneiro ve Pedro Paulo Bernardes Bastos tarafından çizildi. Dünya Kupası’nın ilk maçı 24 Haziran 1950’de oynanacak şekilde planlanmıştı ve stadın bu maça kadar yetiştirilmesi zor görünüyordu. Bunun üzerine Rio de Janeiro yönetimine yardım etmek üzere, 1934 Dünya Kupası organizatörü ve İtalya Futbol Federasyonu başkanı Dr. Ottorino Barassi FIFA tarafından görevlendirildi.
1969 Eylül’ünde stadın yapımında büyük emeği ve desteği bulunan gazeteci Mario Filho’nun ölümü üzerine stat yetkilileri, ismini Estádio Jornalista Mário Filho olarak değiştirme kararı aldı. Ancak taraftarlar tarafından Maracana Stadı olarak anılmaya devam etti. Yine 1969 yılında Maracana Stadı bir futbol efsanesinin 1000. golüne sahne oldu. 125.000 kişinin izlediği maçta Pele, Vasco’ya karşı kariyerinin 1000. golünü attı. Brezilya’nın bir başka futbol yıldızı Zico da Flamengo formasıyla son golünü Maracana’da attı.
Yakın Geçmiş
19 Temmuz 1992 tarihinden stadın üst tribünlerinin bir kısmı çökünce 3 kişinin ölümüne 50’den fazla taraftarın da yaralanmasına sebep oldu. Bu kazadan sonra stadın kapasitesi büyük ölçüde küçültülerek, 90’ların sonlarına doğru tamamı oturur hale getirildi. 1998 yılında Ulusal Değer kategorisine alındı. Böylece bundan sonra stat kesinlikle yıkılamaz hale geldi.
İlk kez 2000 yılında, 5 – 14 Ocak arasında oynanan FIFA Dünya Kulüpler Kupası finali de Maracana Stadı’nda oynandı. Finalde Vasco de Gama ve Corinthians karşılaştı. Normal süresi 0-0 biten maç, penaltı atışlarında 4-3 Corinthians üstünlüğüyle sona erdi.
Vasco de Gama – Corinthians maçının penaltı atışları